Đào Thất Thốn Vua của các loại hoa đào giá hàng chục triệu/ cây. 0936.86.79.38

Đào Thất Thốn

Mong manh phận đào thất thốn

Theo các cụ nghệ nhân trồng đào cho biết, đào "thất thốn" là loại đào có cây cao hơn mặt đất 7 tấc (hơn 1m), trồng trong 3 năm mới đơm hoa, 7 năm cây ra hoa kép và mỗi tầng hoa đều có 7 cánh, vào ban đêm hoa toả hương thơm thoang thoảng mà giống đào thường không có được.

Chưa ai biết xuất xứ của loại đào này, nhưng các cụ cao tuổi làng đào Nhật Tân cho biết, từ khi lớn lên đã thấy Nhật Tân có đào thất thốn. Đào thất thốn có tán hình nấm là đẹp nhất, lá dày, xanh thẫm, cành mọc chia đều ra xung quanh. Muốn trồng được đào thất thốn, người trồng đào phải chăm sóc cực kỳ cẩn thận. Đất trồng đào phải là đất thịt được đánh lên, phơi nỏ nắng, không để đất còn lại chút chất chua nào. Tưới cây phải tưới bằng nước sạch, bởi vậy, cây đào trở nên thanh cao, tao nhã, xưa kia chỉ các bậc quyền quý, nhà giàu mới chơi loại đào này. Để chăm dưỡng được một cây đào quý này, vào những ngày rét mướt, sương muối hay những hôm nắng bỏng héo lá, người trồng đào phải là một "bà đỡ" thật khéo thì đào mới trụ được. Chơi đào thất thốn phải đánh nguyên cả cây, cho vào chậu chứ nếu chỉ cắt cành thì quá lãng phí và không biết cách chơi đào. Những năm bao cấp, hầu như không còn ai trồng đào thất thốn, thỉnh thoảng mới có một gia đình cố giữ lại trong vườn.

Giờ đây, ý tưởng gây lại giống đào quý đang được người dân làng đào khơi dậy. Một số nghệ nhân đi sưu tầm ở các vùng quê, tìm cách chiết ghép, ươm giống để có thể tạo ra giống đào thất thốn mới, tuy chưa chính hiệu nhưng cũng có thể được người chơi công nhận.

Bác Nguyễn Minh Mầm - một nghệ nhân trồng đào nổi tiếng, Chủ nhiệm CLB Sinh vật cảnh phường Nhật Tân -cho biết: "Để có được một cây đào giống thất thốn, người trồng phải bỏ ra từ 1 - 3 triệu đồng. Bởi thế, chỉ có ai dũng cảm lắm, yêu nghề trồng đào lắm thì mới dám đầu tư". Tính ra cả làng hiện nay mới chỉ có khoảng mấy chục gốc đào quý.

Bác Nguyễn Xuân Mai - ở phường Xuân La (tiếp giáp với Nhật Tân), vốn là người rất mê trồng đào - đã dám nhận thầu hàng nghìn mét vuông đất trồng lúa để chuyển sang trồng đào, hiện trong trang trại nhỏ của bác đã có khoảng chục gốc đào thất thốn. Năm nay cũng là vừa tròn 3 năm, bác đang hồi hộp chờ đợi đào ra hoa. Bác Mai đã đi gặp nhiều nghệ nhân trồng đào trong làng Nhật Tân để bàn cách gìn giữ giống đào quý, nghiên cứu cách lai tạo để cho ra giống đào thất thốn có sức chịu đựng cao trong mọi điều kiện thời tiết, mà vẫn cho dáng cây và hoa như nguyên bản. Tuy nhiên, tốc độ đô thị hoá của vùng này quá nhanh, đất trồng đào đang bị thu hẹp dần đã ảnh hưởng không nhỏ đến việc duy trì nghề trồng đào truyền thống nói chung và giống đào quý này nói riêng.

Đào thất thốn Đà Lạt

Đào thất thốn Đà Lạt là một loại cây cảnh có dáng lùn, đẹp tự nhiên, nở nhiều hoa, sai quả, tuổi thọ cao và có tên khoa học Prunus Persica, thuộc họ Hoa Hồng (Rosaceae).

Đào thất thốn Đà Lạt đầu tiên được một nghệ nhân ở Ấp Đa Thiện ( Đà Lạt ) - cụ Vũ Hữu Sửu, gây giống và phát triển vào năm 1968. Sau đó được một nghệ nhân ở ấp Hà Đông ( Đà Lạt) – cụ Ngô Nhật Tiên, đưa cây vào trồng chậu tạo thế phát triển thêm về mặt nghệ thuật. Hiện nay, đào Thất thốn Đà lạt có mặt ở hầu hết vườn cảnh của những nghệ nhân tại Đà Lạt.

Đào Thất thốn Đà Lạt là một loại cây có giá trị nghệ thuật rất cao trong bonsai- cây cảnh, có cây lên đến hàng chục triệu đồng. Ngoài các đặc điểm giống như đào thường như lá đơn, hình mác, mọc so le, có mép răng cưa; vỏ thân già màu xám; trái hình cầu có đầu nhọn; hạt hình bầu dục có một đầu nhọn và có vân lồi lõm, còn có một số đặc điểm sau:

1. Tán cây thường rất rậm vì lá chen nhau, và vì lá đào Thất thốn Đà Lạt lớn và dài hơn lá đào thường; dài 10-20 cm, rộng 1,5-2 cm. Đào Thất Thốn Đà Lạt có nõn lá non màu xanh trong khi nõn lá đào thất thốn Hà Nội màu xanh phớt đỏ sậm. Đào thất thốn Hà Nội có lá ngắn và nhỏ hơn đào Thất thốn Đà Lạt.

2. Tại đốt cây, khoảng cách giữa 2 lá của đào thất thốn Đà Lạt rất ngắn, cứ 1cm có 5-7 lá trong điều kiện ánh sáng thường. Đó chính là lý do khiến chiều cao của cây phát triển chậm. Mỗi năm cành và thân đào phát triển dài thêm được khoảng 3-5 cm.

3. Cành và thân đào thất thốn nói chung cứng và dòn nên khó uốn, nhất là khi đã hóa mộc.

4. Thân cây có nhiều vảy sẹo. Vỏ thân cây đã hóa mộc thường có màu xám trong khi thân đào Thất thốn Hà Nội có mầu nâu sậm.

5. Hoa đào Thất thốn Đà Lạt có màu hồng lợt với 5 cánh hoa, một vòi nhụy cái, khoảng 25 cuống và túi phấn hoa. Đào Thất thốn Hà nội có hoa kép cánh nhỏ hơn, màu đỏ sậm và thường ra hoa tập trung hàng loạt vào dịp tết. Đào Thất thốn Hà Nội ra hoa cũng dịp này nhưng trong khoảng thời gian kéo dài, rải rác hơn.

6. Quả đào Thất thốn Đà Lạt lớn, đường kính trung bình 4-6 cm, màu vàng có má hồng sậm. Hạt nhỏ hơn đào thường và trái có vỏ mỏng, ít lông. Đào thất thốn Đà Lạt cho quả rất sai. Hoa đào tự thụ phấn, không cần thụ phấn chéo với giống đào khác.

7. Thời gian thọ hàn ( chill collection) thấp vì giống đặc chủng từ thành phố Đà Lạt nơi có nhiệt độ mùa đông không kéo dài bằng Hà Nội.

8. Cây có giá trị trang trí 2 lần: một lần vào dịp tết khi cây ra hoa và một lần vào khoảng tháng tư âm lịch khi quả chín hồng trĩu cây.

9. Tuổi thọ của đào thất thốn chưa được xác định chính xác mà các nhà trồng trọt đều nhận xét là đào Thất thốn ở độ tuổi 20 vẫn cho nhiều hoa, trái nhiều. Riêng những cây ở Đa Thiện từ năm 1968 hiện nay vẫn phát triển tốt.

Đào Thất thốn Đà Lạt có thể nhân giống bằng cách ghép, chiết và gieo hạt nhưng cây được nhân giống từ hạt vẫn giá trị hơn vì dễ chăm sóc và có tuổi thọ cao hơn.

Yêu cầu về đất trồng và dinh dưỡng của đào Thất thốn cũng như đào bình thường ngoại trừ khi trồng trong chậu phải đưa đào ra ánh sáng khoảng 10 giờ/ngày trong đó có 6 giờ ánh sáng trực tiếp. Khi đặt cây ở mái hiên nên để cây đặt cây gần tường hướng về phía nam. Với vị trí đó cây sẽ có ánh sáng chiếu nhiều nhất là ánh sáng phản chiếu từ tường. Có như vậy đào thất thốn mới đủ điều kiện phát triển tốt và trái chín có màu đỏ sậm.

Đào thất thốn Đà lạt cũng chịu ảnh hưởng bởi sâu bệnh như đào thường như sâu đục lá và quả. Tuy nhiên, đào thất thốn ít bị sâu đục thân hơn có thể do thân gỗ cứng hơn đào thường. Đặc biệt lưu ý không trồng gần các cây thuộc họ Hoa Hồng để tránh lây nhiễm bệnh.

Đào thất thốn nói chung vốn có dáng tự nhiên đẹp không cần tạo thế. Tuy nhiên các nghệ nhân trồng đào thất thốn thường có các xu hướng sau:

Dạng hình nấm: Dạng này thường được các nghệ nhân ở Hà Nội ưa chuộng khi trồng đào thất thốn Hà Nội ( theo Báo Hà Nội điện tử- Mong manh phận đào Thất thốn)

Dạng cắt uốn theo các thế Bonsai: Một số nghệ nhân bonsai thường tỉa, uốn tạo các thế truyền thống ( theo luaviet.com.au/Essence of Vietnam).

Dạng cắt cành phát triển vươn ngang tự nhiên: Đây là dạng cây được bấm ngọn để tạo cành phát triển xa thân chính để cây hấp thụ được nhiều ánh sáng, cho trái nhiều, chín đỏ đều và ngọt.

@rauhoaquavietnam.vn

---

Đào Thất Thốn

Hoàng Mai

Theo giới chơi đào, đào “Thất Thốn” là loại đào có cây cao hơn mặt đất không quá bảy tấc, trồng trong ba năm mới đơm hoa, bảy năm cây ra hoa kép và mỗi tầng hoa đều có bảy cánh...

Đào Thất Thốn, cái tên nghe lạ lẫm với không ít người dân Hà Nội, thứ hoa được dân chơi tôn là vương giả nhất trong các loại hoa đào. Trước đây, gần như nhà nào ở Nhật Tân cũng có đào Thất Thốn. Thất Thốn thường chỉ ra hoa sau rằm tháng giêng, được coi là loài hoa riêng của mùa lễ hội.

Cũng không ai biết rõ loài hoa này vì sao lại có mặt ở Nhật Tân và có tự bao giờ. Nhiều người yêu loài hoa này đến nỗi đã đặt cho nó thêm những cái tên như đào thờ, đào bói, đào tiến vua... Hoa đào là loài có một đặc điểm riêng mà không một loại cây nào có được: Dù bị cắt lìa cành vẫn trổ hoa, kết quả. Đất càng cằn cỗi hoa càng đẹp. Thất Thốn còn có sức sống mãnh liệt hơn thế nữa, có thể sống được trong chậu, trong khi đào thường chỉ khoảng ba năm là chết. Thất Thốn thân ngắn, gốc sùi phồng xù xì, lá to và dài xanh đậm, vỏ cây nếu bóc ra thì tím mầu mận chín chứ không có mầu gỗ như các loại đào thường.

Giống đào xù xì, rêu mốc này có sức hút kỳ lạ, mỗi thốn cành cây, tức là độ dài bằng đốt ngón tay, có thể trổ tới bảy bông hoa, nên gọi là Thất Thốn. Thất Thốn đỏ từ rễ đỏ lên tới búp, mầm nhọn và cứng cáp như lưỡi kiếm. Hoa đỏ vô cùng, tựa như hoa hồng nhung vậy, có thể nở từ gốc, và đã có người yêu Thất Thốn đếm được hoa nở tới ba tuần, sở hữu một vẻ đẹp không một loại đào nào sánh được.

Sáng nở một bông, trưa nở tiếp một bông, có người sợ cây nở hết mà không được ngắm nên không dám ngủ. Cây nhiều bông thì chóng tàn hơn đào thường, nhưng cây ít bông thì bền đến lạ lùng. Theo giới chơi đào, đào “Thất Thốn” là loại đào có cây cao hơn mặt đất không quá bảy tấc, trồng trong ba năm mới đơm hoa, bảy năm cây ra hoa kép và mỗi tầng hoa đều có bảy cánh, vào ban đêm hoa toả hương thơm thoang thoảng mà giống đào thường không có được. Sắc hoa cũng đậm đà chứ không nhạt như đào bình thường hay quá đỏ như bích đào. Cây đào Thất Thốn đẹp là cây có tán hình nấm, lá dày và có màu xanh thẫm, cành tỏa đều ra xung quanh, dáng cây cân đối với chậu. Người chơi đào Thất Thốn thì phải chơi nguyên cả cây trong chậu chứ không chơi cành.

Khác với những giống đào Bích, đào Phai, đào Thất Thốn nở hoa muộn vào sau rằm tháng giêng. Chính vì vậy nếu các giống đào thường để đón giao thừa thì đào Thất Thốn nở hoa để đón “tháng giêng là tháng ăn chơi”. Vì thế đào Thất Thốn nở hoa đúng tết Nguyên đán là điều xưa nay chưa thấy. Nhưng cũng chính vì thế mà không kinh doanh được, các thủ thuật với đào thường như khoanh, tuốt lá… để ép ra hoa đúng cữ xuân, hay ghép mắt đào thường vào gốc không có tác dụng gì với loại đào này. Chính vì vậy từ lâu ở Nhật Tân đào Thất Thốn dần vắng bóng. Giờ đây giống này rất hiếm, họa hoằn lắm mới thấy đâu đó góc vườn hay góc ao một cây đơn độc, đứng khòng khoèo chịu số phận hẩm hiu.

Thế nên người trồng Thất Thốn ở Nhật Tân cứ nản lòng dần. Nhiều nhà ở Nhật Tân đầu tư vào loại đào này mất tiền, mất thời gian vô kể mà chưa ai thành công, nên gọi nó là “đào Thất Thoát”. Tay chơi đào đến mê mẩn và trồng được đào Thất Thốn ép nở đúng dịp tết nổi tiếng nhất giờ có lẽ là anh Lê Hàm ở Nhật Tân. Đã từng tay trắng vì đào, nhưng khi làm lại anh chỉ tâm niệm là làm thế nào bắt đào Thất Thốn nở đúng dịp tết Nguyên đán vì bởi “hoa đẹp như thế mà nở tuột mất tết thì vô cùng tiếc”.

Do không làm Thất Thốn ra hoa được nên ở Nhật Tân, không ít người nản chí đã dùng gốc đào Thất Thốn rồi ghép các loại mầm đào khác để cây dễ ra hoa. Những cây được gọi là Thất Thốn nhưng ghép kiểu này cũng dễ nhận ra vì cành hoa thường dài, dáng và gốc không xù xì cổ kính và không bao giờ có được màu thắm đậm đặc trưng của đào Thất Thốn. Hơn nữa, thịt cây đào Thất Thốn có màu đỏ hồng tím đậm còn các giống đào khác chỉ cần dùng móng tay cạo nhẹ là đã thấy màu xanh. Cũng chính vì việc chiết ghép được coi là “cứu cánh” nên ở Nhật Tân hiện nay có tới bốn loại đào Thất Thốn. Đó là loại hoa đỏ đậm, loại đỏ nhạt hơn, một loại có màu như đào phai và một loại có năm cánh.

Suốt 20 năm chăm sóc, vun trồng, anh Hàm thực sự xem đó là niềm đam mê của mình. Cho đến giờ, nhìn những cây đào đơm hoa trong nhiều kiểu dáng đẹp, niềm vui hiện lên rạng rỡ trên gương mặt ông chủ này.